

خانه ظلالسلطان
از خیابان فرشادی به سمت دروازه و بازار حسن آباد حرکت می کنم، در میان پیچ و خم های این بازار، به امامزاده احمد می رسم که در آستانه ورودیِ آن، جمله" آستانه مقدس امامزاده احمد بن علی بن محمد باقر(ع) " نوشته شده است. این بنا اواخر دوران صفوی ساخته شد، این را از جمله «السطان شاه سلطان حسین الموسوی الصفوی» که بر روی بخشی از کاشی های این امامزاده نوشته است متوجه می شوم. مقابل درب اصلی امامزاده، یک مجسمه شیر سنگی است که درکنارش مقبره شهیدحاج محسن انصاری، از شهدای جنگ تحمیلی را قرار داده اند. این شیر سنگی متعلق به قبر پهلوانی منسوب به «محمد بیک فرزند حسین خان» است. روی سر شیر تا پشتِ آن عبارت "وفات مرحمت و غفران پناه جنت و رضوان آرامگاه محمد بیک ولد مرحوم حسین خان بهتویی فی ربیع الثانی ۱۰۱۵" به خط نستعلیق نوشته شده که کاتب احمد حسینی امضا کرده است. در زیر اشعار، تصاویری از شمشیر، خنجر، تفنگ و طپانچه که نشانه شجاعت و جنگاوری متوفی است حجاری شده است. شیرهای سنگی با پیشینه تاریخی چند هزار ساله و معانی نهفته در خود بر قبور آرامگاه ها نصب می شدند و نماد انسان های شجاع و جوانمرد و شهیدان قهرمان بودند. حضور شیرهای سنگی در عصر صفویه بسیار چشمگیر و متنوّع است چرا که با تشکیل سلسله صفویه و رسمی شدن مذهب شیعه فرصت مناسبی برای بازگشت ایرانیان به ریشه های فرهنگی خود شد. ایرانیان که عالی ترین صفات انسانی را در وجود مولا علی(ع) یافته بودند و وی را مظهر شجاعت و مردانگی می دانستند، شیر را نماد آن حضرت قرار دادند تا ضمن رعایت محذورات دینی و دوری از شبیه سازی، به طریقی بتوانند صفات علی(ع) را تجسم ببخشند. با چنین تفکری بود که شیرهای سنگی در حجم وسیع تری ساخته شد و در مقدس ترین مکان های اسلامی از جمله امامزاده ها، حسینیه ها و مخصوصاً مقابر به کار رفت. ضلع شمالی محوطه، بقعهای قرار دارد با دو ستون و گچبریها و نقوشی کم نظیر که البته به گفته آقای فاطمی(متولی امامزاده) علی رغم مرمت، به دلیل رطوبت، تخریبشان دوباره از سر گرفته شده است. یک ارسی با شیشه های رنگی در وسط قرار دارد و دو در چوبی دولنگه نیز در دو سمت راست و چپِ آن قرار گرفته است. آقای فاطمی که همه او را «آقا سید» صدا می زنند درب سمت راستِ ارسی را می گشاید و من به این بقعه وارد می شوم، روبرو سه در چوبی دولنگه با شیشه های رنگی قراردارد و در سمت راست و چپ این سه در نیز دو در چوبی دولنگۀ دیگر قرار گرفته است. آقاسید می گوید: "جلوی این سه دری یک حیاط با یک حوض کوچک و آب نما قرارداشت. آن زمان این درها به سمت این حیاط بازمیشدند تا اینکه ما سال ۱۳۸۰ پشت آن را تیغه کردیم". آقا سید ادامه می دهد: "در قدیم ساختمانها به این صورت ساخته میشد که به آن ها بیرونی و اندرونی می گفتند و پشت این دیوار راهرویی بوده که به قبر حاج آقا نجفی منتهی میشده است. روبروی این اتاق سه دری ها هم با استفاده از این ارسی به حیاط باز می شد و به این ترتیب از هردو طرف، حیاط داشت و هوا تردد می کرد و خنک می شد". آقا سید، درب قرار گرفته در زاویه سمت چپ اتاق را می گشاید، او درست می گفت، در پشت درب چوبی ضلع شمالی بقعه، دیوارهای آجری دیده می شود. درست به موازت این سه در، در قسمت روبروی آن نیز ارسی قرار دارد که نور از شیشه های رنگی آن به زیبایی به درون می تابد و منظره ای دل انگیز ایجاد می کند.